Zelf bier brouwen, dat is toch geweldig?! Samen met vrienden, familie of alleen met jezelf een eigen gebrouwen biertje drinken, smaken proeven, mixen en matchen, genieten. Bier brouwen is leuk. Het resultaat is leuk. Kortom, we snappen heel goed dat jij zelf bier wil gaan brouwen.
Bier brouwen stappen
Bier brouwen is helemaal niet moeilijk, maar het vergt wel wat werk. Leuk werk. De basis stappen van bier brouwen zijn als volgt.
Stap 1: Schroten
Schroten is het proces waarbij de mout wordt vermalen. Het kaf breekt af, en het zetmeel komt bloot te liggen. Hierdoor is het straks tijdens het maischen makkekelijk om te zetten in suikers.
Belangrijk bij schroten is om de juiste fijnheid van de mout te vinden. Te grof schroten kan ervoor zorgen dat het zetmeel niet goed genoeg komt vrij te liggen. Te fijn schroten is ook niet goed. Als je geschrote mout aanvoelt als meel, dan zorgt dit voor filterproblemen.
Hoe moet je schroten?
Schroten doe je met een schrootmolen (walsenmolen of moutmolen). Veel molens zijn aan te sluiten op een boor, waardoor je niet zelf hoeft te molen. Dit kan nogal wat tijd in beslag nemen. Schroot het liefst niet op volle toeren met de boor, maar doe het rustig aan. Als je uiteindelijk een goede substantie geschrote mout hebt, dan kun je naar stap 2.
Stap 2: Maischen
De tweede stap in het brouwen van je eigen bier is maischen. Maischen is het mengen van de mout met warm water. Hierdoor wordt het zetmeel omgezet in suiker.
Maischen is cruciaal voor het eindresultaat. In deze stap bepaal je namelijk hoe droog en alcoholisch je bier wordt, maar ook hoe zoet en vol je bier wordt. Dit heeft alles te maken met de temperatuur en de tijd dat je maischt in deze temperatuur.
Beta-amylase
De Beta-amylase fase bepaalt de droogte en de hoeveelheid alcohol in je bier. Deze fase wordt bereikt op een temperatuur van 61-66 graden. Hoe langer je in deze fase verwarmd, hoe droger je bier, en hoe meer alcohol in je bier aanwezig is.
Alfa-amylase
De Alfa-amylase fase bepaalt de volheid en de zoetheid van je biertje. Deze fase wordt bereikt op een temperatuur van 71-73 graden. Hierbij geldt: hoe langer je hierin verwarmd, hoe zoeter en vol je bier wordt.
Experimenteren met bier brouwen
In deze stap van het bierbrouwen kun je goed experimenteren. Wil je graag een vol en zoet biertje brouwen? Dan is het goed om wat langer te maischen op 72 graden. Liever droog en wat alcoholischer? Dan juist wat langer op 62 graden. Maar probeer hierin uit, je kunt natuurlijk ook mixen.
Stap 3: Klaren (filteren)
Stap drie in het brouwen van bier is het klaren. Ook wel het filteren genoemd. Wat je hier doet is zorgen dat de vaste delen uit je vloeistof gefilterd worden. Die heb je namelijk niet meer nodig.
Giet je gemaischte vloeistof over bijvoorbeeld een zeef over in een grote pan. Het overgebleven mout, ook wel ‘bostel’ genoemd, is voedzaam voor veedieren. Als je het dus niet weg wil gooien, geef het aan je varkens, of ga langs bij de kinderboerderij!
Wat je nu in je pan hebt zitten is wort. En in de volgende stap gaan we de wort koken.
Stap 4: Wort koken
Stap vier van bier brouwen staat in het teken van wort koken. De wort is overgebleven na het filteren en samen met hop moet het gekookt worden.
De hop die je toevoegt, zorgt voor de smaak van je bier. Op verschillende momenten kun je de hop toevoegen, en die verschillende momenten zorgen voor verschillende smaken. Voeg je hop aan het begin toe, dan wordt de smaak bitterder. Hop die je pas later toevoegt, zorgt voor geur en aroma.
Het koken van de wort mag ‘rollend’. Koken op hoog vuur en zonder deksel, zodat de geur- en smaakstoffen goed de kans krijgen om het wort te verlaten. Per recept verschilt te kooktijd, maar meestal moet je denken aan 60 tot 90 minuten.
Stap 5: Wort koelen
In deze stap gaan we de gekookte wort koelen. Dit moet zo snel mogelijk, omdat je pan nu een geweldige bron voor bacteriën is vanwege de temperatuur en de suikers. Enorm belangrijk is het ook dat alle materialen waarmee je werkt, super schoon zijn. Je wil niet dat je je bier infecteert met bacteriën, dus zorg voor goede schoonmaakmiddelen.
Manieren om wort te koelen
- Zet je pan in een gootsteen vol met koud water. Om het koelen te versnellen kun je ijsblokken toevoegen, en het water steeds verversen met nieuw koud water.
- Gebruik een wortkoeler om je wort snel te koelen.
Laat je wort koelen tot 20-25 graden en je bent klaar voor de volgende stap.
Stap 6: Vergisten
Tijd voor het gisten! En gist doet voornamelijk zelf het werk, dus dit is een makkelijke stap.
Giet met een vergiet of een zeef je wort in een gistemmer. Zo vang je de gekookte hop op, en zul je geen grote bestandsdelen meer in je vloeistof hebben. Voeg vervolgens het gistzakje erbij. Let erop dat je de wort goed belucht. Dit kun je doen door stevig te roeren of te kloppen met een garde of lepel.
Check of de wort ter hoogte van twee vingers onder de emmerdeksel komt. Zo niet, vul dan aan met water en roer nog even goed. Sluit de emmer goed af en vul de waterslot voor de helft met water. Steek deze een klein stukje in de deksel, maar zorg dat het bier niet geraakt wordt.
Na 20 uur kun je activiteit in het waterslot verwachten. Geen paniek als dit eerder gebeurt, dat kan ook. Houdt het waterslot in de gaten. Als deze vies wordt, kun je hem schoonmaken en er weer in steken. Na een week moet je goed kijken of er nog activiteit is. Vanaf nu kan het namelijk al rustig worden. Na twee of drie weken zal het echt rustig zijn. Maar het is belangrijk dat je het tussendoor goed checkt, want het kan dus ook al eerder. Als de activiteit vermindert of verdwijnt, kun je naar de volgende stap.
Stap 7: Bottelen
Voor iedere stap zijn producten te bestellen. Zo kun je schroten met een schrootmolen, koelen met een wortkoeler, en vergisten met een vergistingsemmer. Nog makkelijker, en zeker als je beginner bent, zijn bierbrouw startpakketten. Hiermee haal je in één keer je benodigde ingrediënten en apparatuur in huis.
Brouwpakket of recept?
Er zijn enorm veel lekkere bieren. Maar wat bier brouwen zo leuk maakt, is dat je je eigen biertje kan brouwen, met een eigen smaak. Als je zelf bier wil brouwen zijn er twee opties. Of je haalt een brouwpakket in huis van een bepaald biertje, of je stelt het helemaal zelf samen, en bestelt losse ingrediënten. Een derde mogelijkheid is nog om een brouwpakket te bestellen, en daaraan zelf nog ingrediënten toe te voegen. Als beginner is het handig om met een brouwpakket te starten. Heb je dat onder de knie? Ga dan experimenteren
